Wada zgryzu u dziecka
Badania wykazują, że ponad połowa dzieci w wieku szkolnym ma wady zgryzu. Nieprawidłowości w budowie narządów jamy ustnej są nie tylko źródłem kompleksów w późniejszym życiu, ale także wpływają na zaburzenia mowy, rozwój chorób przyzębia, a także ścierania się zębów. Z tego względu niezwykle ważna jest szybka reakcja rodziców. Wada zgryzu u dziecka to znak, by jak najszybciej udać się do ortodonty i podjąć leczenie, które zapobiegnie przykrym konsekwencjom.
Czym jest wada zgryzu?
Wada zgryzu to występowanie zaburzeń w budowie oraz czynnościach narządów jamy ustnej. Jest to niewłaściwe ustawienie zębów lub całych łuków zębowych oraz zaburzenie ich relacji względem siebie. Nieprawidłowy zgryz może objawiać się widoczną na twarzy asymetrią, a także cofnięciem się lub wysunięciem podbródka.
Nieprawidłowości te wpływają negatywnie na czynności jamy ustnej. Mogą zaburzać oddychanie, odgryzanie kęsów pokarmów, żucie, połykanie, a nawet rozwój mowy. Nieprawidłowe ustawienie zębów wobec siebie może wiązać się z ryzykiem występowania ich urazów, wpływać na pogorszenie ogólnego stanu zdrowia zębów, przyzębia oraz stawów skroniowo-żuchwowych.
Rodzaje wad zgryzu
W zależności od ułożenia zębów i całych łuków zębowych można wyróżnić nawet kilkanaście rodzajów wad zgryzu. Najczęściej występujące to:
- Przodozgryz – dolny łuk zębowy jest wysunięty w stosunku do górnego, przez co dolne zęby nachodzą na górne. Objawia się wysunięciem dolnej wargi do przodu oraz wygładzeniem bruzdy wargowo-podbródkowej.
- Tyłozgryz – brak styku przednich zębów, a przy zwarciu dolny łuk zębowy jest cofnięty w stosunku do górnego. Uwidacznia się poprzez cofnięcie dolnej wargi oraz pogłębienie bruzdy wargowo-podbródkowej.
- Zgryz otwarty – widoczne jest wydłużenie dolnej części twarzy, a przy zwarciu łuków zębowych występuje brak kontaktu między dolnymi a górnymi zębami.
- Zgryz głęboki – charakteryzuje się znacznym nachodzeniem siekaczy górnych na dolne, przez co wyraźnie uwidacznia się skrócenie dolnej części twarzy.
- Zgryz krzyżowy – zachodzenie zębów dolnych na górne w niektórych odcinkach lub w całym odcinku.
- Zgryz przewieszony – wynika z poszerzenia szczęki lub zwężenia żuchwy. Ruchy boczne żuchwy są znacznie ograniczone, co wpływa negatywnie na umiejętność przeżuwania pokarmów.
Do wad zgryzu u dzieci zaliczane są także zęby odseparowane, czyli duże szpary międzyzębowe, oraz stłoczenia – zbyt duże zęby w stosunku do wyrostków zębodołowych.
Jak wygląda prawidłowy zgryz?
Wzajemne ustawienie się zębów względem siebie oraz stosunek dolnego i górnego łuku zębowego podlegają uniwersalnym normom, na które nie wpływa kształt czy wielkość zębów. Wady zgryzu to wszelkie odstępstwa od tych reguł.
- Kształt łuków zębowych powinien przypominać półkola, być symetryczny i regularny.
- Poszczególne zęby górne powinny stykać się z dwoma zębami dolnymi (wyjątek stanowią dolne siekacze i dolne ósemki)
- Górny łuk zębowy jest nieco większy od dolnego, dzięki czemu górne zęby są delikatnie wysunięte do przodu i znajdują się przed dolnym łukiem.
- Górne siekacze powinny przykrywać dolne maksymalnie do połowy ich długości.
- Kieł górny powinien znajdować się między kłem dolnym a pierwszym zębem przedtrzonowym.
- Guzek policzkowy pierwszego zęba trzonowego u góry powinien znajdować się dokładnie między guzkami policzkowymi pierwszego zęba trzonowego dolnego.
Leczenie wady zgryzu
Pierwsze kontrole pod kątem wad zgryzu powinny się odbyć stosunkowo wcześnie, co umożliwia szybkie ich usunięcie lub skorygowanie. Najczęściej wstępnej oceny zgryzu dokonuje pediatra, kiedy dziecko posiada już wszystkie zęby mleczne (między 3. a 6. rokiem życia). Do ortodonty najczęściej trafiają dzieci w wieku szkolnym (8–12 lat), gdyż leczenie kilkulatka jest prowadzone jedynie w sytuacjach, kiedy wada zgryzu jest bardzo widoczna lub utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Istnieje wiele metod leczenia wad zgryzu, które lekarz dostosowuje do występujących problemów. W praktyce najczęściej spotyka się wady złożone, dlatego przed podjęciem leczenia ortodonta określa, która z nich jest wiodąca. Najczęściej leczenie opiera się na zastosowaniu aparatów ortodontycznych (stałych, ruchomych lub czynnościowych. W przypadku zaawansowanych nieprawidłowości w budowie narządów jamy ustnej konieczna może okazać się chirurgia szczękowo-twarzowa.