Aparat ortodontyczny – jak długo należy go nosić, aby efekty były zauważalne?

Korygowanie nieprawidłowości zębowych to zadanie dziedziny stomatologii zwanej ortodoncją. Wady zgryzu leczone są  m.in. przy pomocy aparatów ortodontycznych. Wielu pacjentów przed ich założeniem chciałoby wiedzieć, jak długo trzeba nosić taki aparat na zębach i ile czasu potrwa proces leczenia. 

Rodzaje aparatów ortodontycznych

W ortodoncji wykorzystuje się dwa rodzaje aparatów na zęby: 

• aparat ortodontyczny ruchomy, 
• aparat ortodontyczny stały, 

Aparat ortodontyczny ruchomy jest noszony na ogół na noc. Daje on możliwość samodzielnego wyjęcia z jamy ustnej i cechuje go stosunkowo niski koszt wykonania oraz możliwość szybkiej naprawy.

Natomiast aparaty dentystyczne stałe nosi się przez cały czas. Składają się one z pierścieni i zaczepów zwanych zamkami. Dodatkowo wyposażone są w łuk, który łączy ze sobą wszystkie elementy. Pierścienie zamontowane są na zębach trzonowych, a zamki na szkliwie pozostałych zębów. Konstrukcję dopełniają elementy dodatkowe, takie jak: haczyki poślizgowe, ligatury czy sprężynki. Ligatury to kolorowe gumki zakładane na zamki aparatu. Ich zadaniem jest utrzymanie łuku w odpowiedniej pozycji na zamkach. 

Podstawowym typem aparatu stałego jest aparat metalowy. Dostępne są również aparaty samoligaturujące, niewymagające gumowych ligatur, w których zastępuje się je aktywnymi klapkami utrzymującymi łuk w zamkach. Są one wygodniejsze w noszeniu oraz łagodniejsze dla policzków i języka. Na rynku oferowane są również przezroczyste aparaty ortodontyczne składające się z nakładek ze specjalnego silikonu tzw. alignerów, powstających w wyniku stosowania zaawansowanej technologii 3D. 

Jak działa aparat ortodontyczny?

Na skutek noszenia aparatu, dzięki wywieranemu naciskowi, dochodzi do przemieszczania się zębów w obrębie kości. Jednocześnie do zmian dochodzi również w kości zębodołu. W miejscu, z którego ząb jest przesuwany obserwuje się powolne nawarstwienia kości szczęki. Tam z kolei, gdzie ząb jest przesuwany, dochodzi do stopniowego zaniku tkanki kostnej. Pierwsze efekty noszenia aparatu widać zwykle dość szybko. Lekarz dostrzeże zmiany już przy pierwszej wizycie kontrolnej, a pacjent z pewnością zobaczy je w ciągu pierwszych trzech miesięcy leczenia. 

Jak długo należy nosić aparat ortodontyczny?

Korekta wad zgryzu, zwłaszcza stałym aparatem ortodontycznym, jest procesem wielomiesięcznym i wiąże się z dużymi zmianami. Wyrównanie i ustabilizowanie leczenia lekkich nieprawidłowości zwykle zajmuje od 12 do 18 miesięcy, ale bardzo ważnym czynnikiem jest zachowanie osobnicze kośćca. U części osób kości poddają się łatwiej zmianom, u niektórych natomiast przychodzi to wolniej.

Niekiedy na zakończenie leczenia aparatem stałym ortodonta proponuje założenie aparatu ruchomego. Czas, w którym konieczne będzie noszenie aparatu tego typu zależy od rodzaju korygowanej wady. 

Na czas noszenia aparatu ortodontycznego ma również wpływ jego rodzaj. Stałe aparaty ortodontyczne nosi się krócej. Zakłada się jednak, że najdłuższe leczenie aparatem stałym u dorosłych nie powinno przekroczyć 36 miesięcy. Średnio leczenie aparatem stałym trwa 2 lata. ale przyjmuje się, że najkrótszy czas noszenia aparatu to 12 miesięcy. Natomiast u młodzieży szacuje się, że leczenie zgryzu nie powinno przekroczyć 18 miesięcy. 

Ruchomy aparat na zęby, choć zdecydowanie wygodniejszy, kształtuje jednak zgryz wolniej. Średni czas jego noszenia to 24 miesiące. Całkowite leczenie ortodontyczne może trwać w zależności od wady od kilkunastu miesięcy do 3-4 lat.